Diyot Nedir?

Diyot, Elektrik akımının sadece tek yönlü olarak geçiş yapmasına izin veren yarı iletken devre elemanıdır. Diyotların iki ucu vardır.  N tipi maddeden oluşan terminale Katot, P tipi maddeden oluşan terminale Anot ismi verilir. Bu yüzden diyotların uçlarını devreye uygun bağlanması gerekir. Akım yönündeki ucunda düşük bir iç direnç vardır. Ters ucunda ise sadece sızıntı akım geçiren bir kapak olduğunu düşünebilirsiniz. Böylelikle tek yönlü geçiş rahat bir şekilde sağlanır. Diyot, elektronik endüstrisinin en temel devre elemanlarından biridir. İki adet terminale sahiptir.

Diyotun Görevleri

• Dalgaların doğrultulması
• Filtreleme
• Gerilim ikileyici
• Kırpma
• Limitleyici
• Koruma devreleri

Bazı Diyot Çeşitleri

Kristal diyot: Alternatif akımı, doğru akıma çevirmede kullanılır.
Zener diyot: Normal şekilde bağlandığında normal diyot gibi çalışır ancak ters bağlandığında Zener gerilimi seviyesine kadar akımı geçirmez. Zener gerilimi geçilirse akım iletilmeye başlar.
Tünel diyot: Çok hızlı anahtarlama yaparlar. Yüksek frekansta çalışabilir, ve güç sarfiyeti düşüktür. Ancak Stabil değildir ve kontrolü zordur.
Işık Yayan Diyot: Elektriksel enerjiyi ışık enerjisi haline dönüştüren özel katkı maddeli PN diyotlardır. Genellikle LED olarak bilinmektedirler.
Varaktör Diyot: Bir nevi kondansatördür. Devreye ters bağlanır ve uçlarına düşen gerilim arttıkça ayarlı bir kondansatör gibi kapasitesi artar.
Varikap Diyot: Uçlarına uygulanan ters polariteli gerilime bağlı olarak kapasite değeri değişen elemanlardır.
Foto diyot: Işığı elektrik akımına dönştürür. (ör. Güneş Panelleri)
İmpatt diyot: Yüksek frekanslarda negatif direnç, düşük frekanslarda da sığaç gibi davranan
Schottky diyot: Diyotların yapısı gereği akımın diyotlardan geçişinde düşük bir miktar gerilimde azalma olur. Bu azalma Schottky diyotlarda daha azdır. Ancak ters yönde Kaçak akımı da normal diyotlara göre biraz fazladır.
Büyük Güçlü diyotlar: 2W ‘ın üzerindeki diyotlar Büyük Güçlü Diyotlar olarak tanımlanır.
PIN diyotlar: Yapıları şu şekildedir:  P+-I-N+ . P+ ve N+ bölgelerinin katkı maddesi oranları yüksek ve I bölgesi büyük dirençlidir. Alçak frekanslarda diyot bir P-N doğrultucu gibi çalışır. Frekans yükseldikçe I bölgesi de etkinliğini gösterir. Yüksek frekanslarda I bölgesinin doğru yöndeki direnci küçük ters yöndeki direnci ise büyüktür.

Diyot Karakteristiği

Diyot karakteristiğinde, diyotlara uygulanan polarma akım ve gerilimlerine bağlı olarak diyotların davranışları incelenir. Üreticiler, ürettikleri her farklı diyotun karakteristiğini de kullanıcılara sunarlar. Diyot, kırılma geriliminde akımın geçmesine izin verir. Şekilde de göründüğü üzere diyot üzerinden akan akım arttığı halde, gerilim sabit kaldığı gözlenmektedir. Diyot’un kırılıp akım akıtmaya başlaması, aşağıda verilen eşitlik ile açıklanabilir;

Bu formülde; I: Diyot akımı, I0: Ters polarmada sızıntı akımı, V: Diyot uçlarındaki polarma gerilimi, Q: Elektron şarj miktarı (Coulomb), T: pn birleşim sıcaklığı (K), K: Boltzman sabiti, ŋ: Metale bağımlı bir sabit (Ge:1, Si=2)