Lehim Nedir?
Elektronik sistemlerde bir devre yapmak veya parçaları birbirlerine tutturmak için yapılan işleme Lehim adı verilir. Lehim işlemi Lehim tellerinin ısıtılmasıyla yapılmaktadır. Lehim telleri akımları rahat bir şekilde iletir. İyi yapılan bir Lehim, elektronik devrelerin sorunsuz çalışmasını sağlayacaktır. Piyasada lehim telleri tüp ve makara şeklinde satılmaktadır. Lehim telleri Kurşun ve Kalay’ın karışımlarından meydana gelir. Bir lehim telinin kalay oranı ne kadar yüksek olursa o kadar kalitesi iyi olmuş olur. Lehim telindeki Kalay oranı çoğaldıkça erime sıcaklığı azalır ve kolay erir. Bu yüzden Kalay/Kurşun karışımı ölçülerini bilmeniz lehim yaparken size faydası olacaktır. İnce işler için 60/40, kaba işler için 40/60 lehim telleri kullanın. İlk sayıda gösterdiğimiz sayı Kalay oranıdır. Yukarıda da bahsettiğimiz gibi Kalay oranı arttıkça lehim yumuşar, kolay erir ve yapılan lehim daha temiz olur. Kalay 231 derecede, kurşun 327 derecede erir.
Lehim Pastası Nedir?
Lehim pastası kusursuz bir lehimleme yapmak için gereken malzemelerden bir tanesidir. Lehim pastasının kullanılmasının amacı fazla ısınmadan kaynaklanan oksitlenmeleri önlemektir. Lehim yapılacak yerde bizlerin göremeyeceği yağ tabakası vardır. Lehim pastaları sayesinde bu yağ tabakları temizlenir. Lehim pastasının lehim yapılacak bacağın veya telin her yerine dağılmasına dikkat edilmelidir. Piyasada satılan lehim tellerinin çoğu pastalıdır ancak bazı zamanlarda bunlar yeterli olmamaktadır. Fiyatı da çok yüksek olmadığından tüm elektronikçilerin alet çantalarında bulunması gereken bir malzemedir.
Lehim Teli Nedir?
Lehimleme işleminde tüketilen alaşımın tel halidir. Piyasada kalın ve ince lehim telleri yer alır. Projeye göre kalın yahut ince lehim teli seçimleri değişebilir. Kalın lehim tellerinin erimesi ve lehimlenmesi azıcık daha zaman alır. Elektronik devrelerde lehimleme için çoğunlukla %40 oranında kalay bulunan lehim telleri tercih edilir. Sac lehimleme işlemlerinde bu miktar çoğunlukla %60 olur.
Lehim Pompası ve Lehim Sökme
Yanlış bölgeye uygulanan ve hatalı olan lehimlerde lehim sökme işlemi gerçekleştirilir. Eski lehimi sökmek için iki farklı teknik vardır. Birincisi, eski lehim havya ile ısıtılır ve lehimlenen parçalar birbirinden ayrılır. İkinci teknikte ise lehim pompası yardımıyla lehim vakumlanarak çekilir. Lehim Pompası, vakumlama işlemi yaparak eski lehimin bulunduğu yerden sökülmesini sağlar.
Havya Nedir?
Lehimleme yapmanın olmazsa olmazlarından biri tabii ki de lehim yapmak için kullandığımız havyadır. Lehim yapmak için kullandığımız lehim telini eritmek için yüksek bir ısıya ihtiyaç vardır. Havyalara yaklaşık olarak 200 ila 500 derece ısı yayabilecek bir şekilde üretilmektedir. Havyaların güçleri ise 5 Watt’tan başlayıp 300 Watta kadar çıkmaktadır.15 Watt ve civarındaki havyalara baskı devrede çok ince hatlarda kullanılır. 30 ve 40 Watt havyalar ise en çok kullanılan havyalardır. Genellikle devre lehimleme ve elektronik kart lehimleme işlerinde kullanılır ve çok tercih edilir. Havya ile ilgili daha fazla bilgiye ulaşmak için Havya Nedir? makalemize gözatabilirsiniz.
Lehimlerde Kullanılabilen Metaller
Kalay(Sn) – Kursun(Pb) – Gümüş(Ag) – Bakır(Cu) – Antimon(Sb) – Bizmut(Bi) – İndiyum(In)
Lehimlemenin Püf Noktaları
- Lehim yapılacak yer iyice temizlenmelidir.
- Bakır plaket paslanmaması için lehimlemeden hemen önce zımparalanmalıdır.
- Lehimler lehim yapılacak malzemeye göre ve kaliteli kullanılmalıdır.
- Havya ucu her zaman için temiz halde bulunmalıdır.
- İhtiyaca göre havyanın sıcaklığını ayarlayınız.
- Yeteri kadar lehim kullanılmalı ve lehim yapıldıktan sonra biraz parçalar oynatılmadan bekletilmeli.
- Baskı devre üzerinde lehim yapıyorsanız havyayı fazla tutmanız baskı devreyi kaldırabilir.
- Bir lehimlemenin iyi yapılmış olduğunu parlak ve temiz görüşünden, düz ve pürüssüz olmasından anlayabilirsiniz.